สงครามแองโกล-แซนซิบาร์ สงครามที่ถูกบันทึกว่า “สั้น” ที่สุดในโลก (38 นาทีจบ)

สงครามแองโกล-แซนซิบาร์ (Anglo-Zanzibar) ปี 1896 เป็นสงครามที่ถูกบันทึกไว้ว่าสั้นที่สุดในประวัติศาสตร์ เพราะรบกันเพียงแค่ 38 นาที เป็นการรบระหว่างฝ่ายอังกฤษกับฝ่ายแซนซิบาร์ (Zanzibar) บริเวณแอฟริกาตะวันออก (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของแทนซาเนีย) เรื่องราวจะเป็นยังไงไปติดตามกันเลย

ชนวนเหตุ

Hamad bin Thuwaini สุลต่านผู้ปกครองแซนซิบาร์ “สวรรคตอย่างกะทันหัน” และหาคำตอบไม่ได้ว่าสวรรคตด้วยเหตุใด มีข้อสันนิษฐานว่าพระองค์ถูก “วางยาพิษ” โดยหลานชายของพระองค์ที่ชื่อว่า Khalid bin Barghash เพราะไม่นานจากการสวรรคต Khalid bin Barghash รีบเสด็จมาที่พระราชวังและอ้างสิทธิ์เหนือราชบัลลังก์ทันที

(Khalid bin Barghash)

แซนซิบาร์เป็นรัฐในอารักขาของอังกฤษ และมีข้อตกลงข้อหนึ่งคือสุลต่านที่ขึ้นมาปกครองแซนซิบาร์จะต้อง “ได้รับความเห็นชอบ” จากรัฐบาลอังกฤษ

การกระทำของ Khalid bin Barghash ทำให้อังกฤษไม่พอใจเป็นอย่างมาก เพราะอังกฤษเองต้องการให้ Hamud bin Muhammed ที่นิยมอังกฤษขึ้นปกครองนั่นเอง

(Hamud bin Muhammed)

วันที่ 25 สิงหาคม ปี 1896

Khalid bin Barghash ระดมกองกำลังมาที่พระราชวังกว่า 3,000 คน พร้อมทั้งปืนใหญ่ ปืนกล รวมถึงเรือ HHS Glasgow ที่แซนซิบาร์ได้รับพระราชทานมาจากสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียอีกด้วย

Sir Basil Cave กงสุลใหญ่อังกฤษประจำแซนซิบาร์พยายามเจรจาอย่างสันติ โดยเรียกร้องให้ Khalid bin Barghash สลายกองทัพ วางอาวุธ และออกจากพระราชวัง แต่ความพยายามเจรจาก็ไม่เป็นผล

(Sir Basil Cave)

ขณะนั้นฝ่ายอังกฤษเองก็มีเรือรบจอดอยู่ที่ท่าเรืออยู่แล้ว 2 ลำคือเรือ HMS Philomel และเรือ HMS Rush ดังนั้น Sir Basil Cave จึงประสานขอกำลังสนับสนุนเพิ่มเติม และในเย็นวันนั้น เรือ HMS Sparrow ก็มาถึงท่าเรือที่เมือง Zanzibar Town

ใช้การทูตแก้ปัญหาอย่างถึงที่สุด

Sir Basil Cave พยายามอย่างที่สุดในการเจรจาอย่างสันติ แต่เหมือนสถานการณ์ต่างๆ กลับ “บีบบังคับให้ใช้กำลัง” ท่านรู้ดีว่าตนไม่ได้มีอำนาจในการสั่งการให้เป็นฝ่ายเริ่มโจมตีด้วยกำลังทหาร จึงส่งโทรเลขไปถึงรัฐบาลอังกฤษ ความว่า

“เราได้รับอนุญาตให้ยิงพระราชวังหรือไม่ หากความพยายามทั้งหมดที่จะแก้ปัญหาอย่างสันตินั้นพิสูจน์แล้วว่าไร้ประโยชน์”

วันที่ 26 สิงหาคม ปี 1896

เรือ HMS Racoon และเรือ HMS St. George เดินทางมาสมทบกับกองเรือที่ตั้งกำลังพร้อมรบอยู่ที่ท่าเรือ โดยมี พลเรือตรี Harry Rawson เป็นผู้บังคับบัญชา ไม่นานก็ได้รับโทรเลขตอบกลับจากรัฐบาลที่ลอนดอน ความว่า

“คุณได้รับอนุญาตให้ใช้มาตรการใดก็ตามที่พิจารณาแล้วว่ามีความจำเป็น ซึ่งจะได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลในสมเด็จพระราชินี แต่ห้ามกระทำการใดๆ ที่คุณไม่มั่นใจว่าจะกระทำไม่สำเร็จ”

Sir Basil Cave ยื่นคำขาดกับ Khalid bin Barghash ว่าจะต้องออกจากพระราชวังในวันพรุ่งนี้ก่อนเวลา 9.00 น. นอกจากนี้ยังสั่งให้พลเรือนอพยพออกจากบริเวณท่าเรือโดยรอบเพื่อเตรียมทำสงครามที่อาจจะเกิดขึ้นในวันพรุ่งนี้

วันที่ 27 สิงหาคม ปี 1896 เวลา 8.00 น.

Khalid bin Barghash ส่งจดหมายถึง Sir Basil Cave ว่า “We have no intention of hauling down our flag and we do not believe you would open fire on us.” ซึ่งเป็นการประกาศไม่ยอมจำนนและไม่เชื่อว่าอังกฤษจะกล้ายิงใส่พระราชวัง

Sir Basil Cave จึงตอบจดหมายกลับว่า “…but unless you do as you are told, we shall certainly do so.” “หากท่านไม่ปฏิบัติตามที่ได้แจ้งไป เราจะทำเช่นนั้นอย่างแน่นอน”

เวลา 9.00 น.

Sir Basil Cave สั่งให้กองทัพพร้อมรบ และในเวลา 9.02 น. จึงเริ่มเปิดฉากยิงถล่มใส่พระราชวังและกองทัพของฝ่ายแซนซิบาร์ การยิงยุติเมื่อเวลา 9.40 น. พระราชวังได้รับความเสียหายอย่างมากเพราะสร้างจากไม้และไม่ได้ถูกออกแบบมาให้เป็นป้อมปราการสำหรับป้องกันการโจมตี

เรือรบหลวง Glasgow ถูกจม ฝ่ายแซนซิบาร์บาดเจ็บและล้มตายรวมกว่า 500 คน ส่วนฝ่ายอังกฤษซึ่งมีทหารประมาณ 1,000 นาย ได้รับบาดเจ็บสาหัสเพียง 1 นาย ซึ่งภายหลังได้รับการรักษาและหายเป็นปกติ

นั่นหมายความว่า “สงครามที่เกิดขึ้นกินเวลาราว 38 นาทีเท่านั้น”